Είναι πιο εύκολο να εντοπίσει κανείς τον Άη Βασίλη, ο οποίος συνήθως βρίσκεται στο βόρειο γεωγραφικό πόλο, παρά να βρει το ακριβές σημείο του βόρειου μαγνητικού πόλου του πλανήτη μας, το οποίο μετακινείται συνεχώς, εσχάτως όλο και πιο γρήγορα με κατεύθυνση προς τα νησιά της Σιβηρίας, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις των επιστημόνων, που προσπαθούν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο.
Ο μαγνητικός βόρειος πόλος, που διαφέρει από τον γεωγραφικό βόρειο πόλο ή σκέτα βόρειο πόλο (δηλαδή το βορειότερο σημείο της Γης, όπου ο άξονας περιστροφής της τέμνει τον πλανήτη), είναι το σημείο στην επιφάνεια της Γης προς το οποίο "δείχνουν" όλες οι μαγνητικές πυξίδες.
Ο μαγνητικός βόρειος πόλος εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο βόρειο Καναδά, το 1831, από τον σκωτσέζο εξερευνητή Τζέημς Κλαρκ Ρος, ο οποίος μάλιστα δεν δίστασε να τοποθετήσει μια βρετανική σημαία στο σημείο, ώστε να το "κατοχυρώσει" για λογαριασμό της Βρετανίας. Δυστυχώς γι' αυτόν, ο πόλος έκτοτε…έφυγε από εκείνο το σημείο.
Καθώς οι γεωφυσικές συνθήκες στο εσωτερικό της Γης συνεχώς μεταβάλλονται, ο βόρειος μαγνητικός πόλος μετακινείται κάθε χρόνο. Οι μετρήσεις έχουν δείξει ότι αυτά τα 180 χρόνια μετά την ανακάλυψή του, ο πόλος μετακινείται βαθμιαία με ρυθμό σχεδόν 15 χιλιομέτρων ετησίως.
Όμως στη δεκαετία του ΄90, για άγνωστο λόγο, η μετακίνηση αυτή επιταχύνθηκε σημαντικά, φθάνοντας τα 60 χιλιόμετρα το 2002 και έκτοτε έχει ελαφρά μειωθεί στα 55 χλμ., με κατεύθυνση βόρεια-βορειοδυτική στον Αρκτικό Ωκεανό. Αν συνεχίσει έτσι, σε μια δεκαετία περίπου ο βόρειος μαγνητικός πόλος θα βρεθεί στη Σιβηρία.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Μια εξήγηση, σύμφωνα με το αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό "Scientific American", δίνει μια ομάδα γάλλων γεωφυσικών με επικεφαλής τον Arnaud Chulliat του Ινστιτούτου Φυσικής της Γης στο Παρίσι, οι οποίοι δημοσίευσαν σχετικές μελέτες στα περιοδικά "Eos" και "Journal of Geophysical Research-Solid Earth" της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης.
Οι ερευνητές αποδίδουν την μετακίνηση σε μια ελικοειδή στήλη λιωμένων υλικών που ανεβαίνει από τα έγκατα του πλανήτη. Όπως αναφέρουν, τέτοιες στήλες λιγότερο πυκνών υγρών σχηματίζονται στα σύνορα του εσωτερικού πυρήνα της Γης και στη συνέχεια βρίσκουν διέξοδο προς την επιφάνεια μέσω ενός "κυλίνδρου", ο κεντρικός άξονας του οποίου είναι ο άξονας περιστροφής του πλανήτη μας.
Η γρήγορη περιστροφή της Γης προκαλεί ισχυρή ελικοειδή κίνηση στα λιωμένα υλικά που περιέχονται μέσα σε αυτή τη στήλη. Οι κινήσεις αυτές, που επιδρούν στον μανδύα κάτω από την Αρκτική, έχουν ως συνέπεια την μετακίνηση του βορείου μαγνητικού πόλου, μέσω μιας διαδικασίας που κάπως μοιάζει με την μεταβαλλόμενη μαγνητική δραστηριότητα, η oποία παράγει τις πιο σκούρες "κηλίδες" στον ήλιο.
Οι νέες μετρήσεις του μαγνητικού πεδίου στα Νέα Σιβηριανά Νησιά δείχνουν ότι μια τέτοια διαδικασία πρέπει να βρίσκεται σε εξέλιξη από κάτω τους, αν και απόδειξη προς το παρόν δεν μπορεί να υπάρξει, όπως παραδέχτηκαν οι γάλλοι επιστήμονες. Η λύση του μυστηρίου, που βρίσκεται "θαμμένο" στο εσωτερικό της Γης, θα απαιτήσει νέες επιστημονικές γνώσεις και μεθόδους, καθώς και περισσότερα στοιχεία από τους δορυφόρους που μελετούν το Αρκτικό μαγνητικό περιβάλλον.
http://europa.agu.org
