καθώς ενεργοποιείται για πρώτη φορά η περίφημη «εικαζόμενη συναίνεση του δότη, αλλά και η συναίνεση των οικείων του» ως προϋποθέσεις για τη διαδικασία, κατ’ εφαρμογή των δύο τελευταίων σχετικών νόμων (Ν.3984/2011 και 4075/2012).
Ωστόσο, πέντε μήνες πριν από την εφαρμογή του νέου πλαισίου το τοπίο παραμένει εξαιρετικά ομιχλώδες, προκαλώντας «ατυχήματα» και αναγκάζοντας τους αρμόδιους φορείς να εκδίδουν συνεχώς διευκρινιστικές ανακοινώσεις σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διαλύσουν τη θολή εικόνα και κυρίως να μην καταγράψουν απώλειες στη μικρή αυξητική τάση των τελευταίων χρόνων σε ό,τι αφορά στις δωρεές οργάνων και συνεπώς στις μεταμοσχεύσεις.
Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι βρίσκονται στη χώρα μας στη λίστα αναμονής για ένα συμβατό μόσχευμα, προσμένοντας κυριολεκτικά για ένα «δώρο» ζωής.
«Δολοφονία» ή πράξη αλληλεγγύης;
Τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ανακοίνωση της Ιεράς Μητρόπολης Γλυφάδας στο ζήτημα της δωρεάς οργάνων και ο χαρακτηρισμός «δολοφονία» που της επεφύλαξε ο Μητροπολίτης Παύλος, αναφέροντας συγκεκριμένα ότι «είμαστε όλοι υποψήφιοι για να μας σκοτώσουν πριν να πεθάνουμε».
Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) απάντησε επαναλαμβάνοντας την «καρδιά» της πρόσφατης νομοθετικής ρύθμισης, σύμφωνα με την οποία «η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του και κατόπιν συναίνεσης της οικογένειάς του».
Επιπλέον, ο φορέας υπενθύμισε την επίσημη θέση της Εκκλησίας στο ευαίσθητο αυτό ζήτημα, όπως αυτή αποτυπώνεται άλλωστε και με τη συμμετοχή του Μητροπολίτη Μεσογαίας Νικόλαου στο ΔΣ του ΕΟΜ, ότι η δωρεά οργάνων αποτελεί ύψιστη πράξη αυτοθυσίας και αλληλεγγύης.
Σημειωτέον ότι η «εικαζόμενη συναίνεση», η συναίνεση δηλαδή που θεωρείται ότι δόθηκε εφόσον δεν διατυπώθηκε ρητά η αντίθεση, ισχύει στην Ισπανία από το 1979, αλλά δεν έχει χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί ποτέ.
Η ιδέα της μεταμόσχευσης στην Ιβηρική χώρα είναι τόσο διαδεδομένη, ώστε δεν υπάρχει περίπτωση οι συγγενείς να αρνηθούν να μεταμοσχευθούν τα όργανα του νεκρού τους.
Ο αριθμός των δοτών, 32 ανά 1 εκατ. πληθυσμού, την ώρα που στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν τους 7 ανά 1 εκατ. πληθυσμού, επιβεβαιώνει το έρεισμα του θεσμού στην κοινωνία.
Σε ανάλογη διευκρίνιση είχε αναγκαστεί να προβεί ο ΕΟΜ και στην εκπνοή του περασμένου έτους, με αφορμή αναρτήσεις στο διαδίκτυο, σύμφωνα με τις οποίες φερόταν ως «καταληκτική ημερομηνία υποβολής έγγραφής δήλωσης άρνησης δωρεάς οργάνων μετά θάνατον η 12η Δεκεμβρίου 2012».
Ο φορέας αποσαφήνισε και πάλι ότι η γραπτή δήλωση άρνησης δωρεάς οργάνων μετά θάνατον, η λεγόμενη «αρνητική» δήλωση, δεν έχει συγκεκριμένη προθεσμία υποβολής και λήξης.
«Είναι αυτονόητο ότι, οποιαδήποτε στιγμή κάποιος πολίτης το επιθυμεί, από τη στιγμή που θα εφαρμοστεί ο νόμος, θα μπορεί να δηλώνει εγγράφως την άρνησή του στη μετά θάνατον δωρεά οργάνων» λέει στο protothema.gr o πρόεδρος του ΕΟΜ, κ. Αναστάσιος Χατζής.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι σχετικές υπεύθυνες δηλώσεις «αρνητών» της δωρεάς που έφτασαν στον ΕΟΜ στο ειδικό Τμήμα Αρνήσεων δεν ξεπερνούν τις μερικές δεκάδες.
«Εθιμικά και νομικά, η όλη διαδικασία λήψης οργάνων γινόταν, γίνεται και θα γίνεται πάντοτε συναινετικά. Καλύπτεται έτσι απόλυτα και διασφαλίζεται ότι η ελάχιστη διαφωνία ή άρνηση λαμβάνεται υπ’ όψη και καμία πράξη δεν λαμβάνει χώρα υποχρεωτικά. Τέτοιες ατεκμηρίωτες θέσεις το μόνο που πετυχαίνουν είναι να οδηγούν στο θάνατο συνανθρώπους μας, που μόνο η μεταμόσχευση τους χαρίζει τη ζωή» λέει ο κ. Χατζής.
Μόνον από γιατρούς των Κέντρων Μεταμόσχευσης η αφαίρεση οργάνων
Σύμφωνα με τον ΕΟΜ, η διαδικασία αφαίρεσης των οργάνων πραγματοποιείται στις Εντατικές δημόσιων ή ιδιωτικών νοσοκομείων μόνον από γιατρούς πιστοποιημένους από το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΜ ως γιατρούς Ομάδας Μεταμόσχευσης. Ομάδες Μεταμόσχευσης διαθέτουν τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας στα οποία λειτουργούν Κέντρα Μεταμόσχευσης (Λαϊκό, Ευαγγελισμός, Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστημιακά νοσοκομεία Πάτρας και Ιωαννίνων, Ωνάσσειο).
Το 2012 αναφέρθηκαν στον ΕΟΜ από τις ΜΕΘ της χώρας 204 εγκεφαλικοί θάνατοι, πιστοποιημένοι από ομάδα γιατρών όπως ορίζει ο νόμος, δηλαδή από εντατικολόγο, νευρολόγο και αναισθησιολόγο, μετά την ολοκλήρωση των ειδικών δοκιμασιών του ασθενή. Από αυτά τα περιστατικά το εξειδικευμένο προσωπικό των Κέντρων Μεταμόσχευσης αξιοποίησε τα 77, λαμβάνοντας τη συναίνεση των συγγενών στις περισσότερες περιπτώσεις. Ο αριθμός των ανθρώπων που έλαβαν το σωτήριο μόσχευμα ήταν σχεδόν τριπλάσιος: 195 ασθενείς υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση, κερδίζοντας μια σπάνια, στην Ελλάδα τουλάχιστον, ευκαιρία στη ζωή τους, την ευκαιρία για ζωή.
