''Αλόχα'', η σοφία της Πολυνησίας
Ακόμα κι αν δεν κάνετε τις διακοπές σας στη Χαβάη ή στην Πολυνησία μπορείτε να ταξιδέψετε νοερά ως εκεί και να μάθετε τι κρύβεται πίσω από τον περίφημο χαβανέζικο χαιρετισμό «αλόχα» αλλά και πίσω από τα βαθιά συμβολικά έθιμα των ιθαγενών του Ειρηνικού.Άλο» στη γλώσσα της Πολυνησίας σημαίνει μοίρασμα. «Χα» σημαίνει αναπνοή. αλόχα, λοιπόν, σημαίνει το να μοιράζεσαι την αναπνοή της ζωής με χαρά. Η λέξη αλόχα που αποτελεί το βασικό χαιρετισμό των Πολυνήσιων έχει μια ουσιαστική συγγένεια με την αντίστοιχη ελληνική λέξη «χαίρετε». Και οι δυο αποτελούν προτροπές και ευχές για χαρά. Πώς κατακτιέται;
Οι Πολυνήσιοι έχουν μια απλή αλλά αποτελεσματική συνταγή. Πρόκειται για τη φιλοσοφία του «αλόχα» που αποτελείται από 5 βασικά συστατικά. Αυτά που οι δυτικοί ερευνητές ,που μελέτησαν τον πολιτισμό της Χαβάης και των άλλων νησιών του Ειρηνικού, επιβεβαιώνουν ότι αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά των υγιών προσωπικοτήτων. Οι δυτικοί ψυχολόγοι τα ονομάζουν «Πέντε Μέγιστες Εκδηλώσεις» και παρατηρούν ότι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος ενός ψυχοσωματικά υγιούς ατόμου αποτελώντας, παράλληλα, παράγοντες εξάλειψης της κατάθλιψης. Για κάθε μια από αυτές τις 5 Εκδηλώσεις της χαράς οι Πολυνήσιοι έχουν και μια χωριστή λέξη.
Αχονόουι θα πει ΥπομονήΗ λέξη «αχονόουι» σημαίνει «μεγάλη αναπνοή» αλλά περιέχει την έννοια της υπομονής. Και πράγματι, όπως εξηγούν οι νησιώτες, όποιος είναι ανυπόμονος δεν βιώνει την κατάσταση ευφορίας και χαράς του «αλόχα» αφού δεν βρίσκεται σε επαφή με την αναπνοή της ζωής. Αχονόουι λοιπόν είναι η λέξη-προτροπή για υπομονή ιδίως σε στιγμές μεγάλης έντασης αλλά επίσης και μεγάλης χαράς! Ο άνθρωπος, λένε οι Πολυνήσιοι, δεν πρέπει να είναι παθητικός αλλά όμως πρέπει να είναι ήρεμος έτσι ώστε να είναι πλήρως συνειδητός.
Δυστυχώς, οι άνθρωποι των σύγχρονων μεγαλουπόλεων που βρίσκονται συνεχώς κάτω από πίεση χρόνου αισθανόμενοι ότι δεν προλαβαίνουν, αγνοούν αυτό που ανακάλυψε η κβαντική φυσική επιβεβαιώνοντας την αρχαία σοφία των λαών: υπάρχει μόνο το τώρα. Οι αγχώδεις ρυθμοί της καθημερινότητας δεν επιτρέπουν στους περισσότερους ανθρώπους να ξεχωρίσουν τα βιαστικά από τα ουσιώδη και σπάνια έχουν την υπομονή να κάνουν ένα πράγμα τη φορά. Ωστόσο οι γεροντότεροι των Πολυνησιακών φυλών δίνουν πάντα μια συμβουλή στους νεότερους: απολαύστε τη στιγμή. Μόνο αυτή υπάρχει.
Πράγματι οι αιώνες και τα χρόνια απαρτίζονται από στιγμές. Εάν τις αφήνουμε να ξεγλιστρούν από τα χέρια μας επειδή δεν έχουμε χρόνο να τις απολαύσουμε, εάν δεν μπορούμε να τις ζήσουμε συνειδητά, τότε είναι σαν να ξοδεύουμε τη ζωή μας. Αυτό συμβαίνει στους περισσότερους ανθρώπους. Το διαπιστώνουν μόνοι τους απορώντας «μα πότε πέρασαν τόσα χρόνια;»
Λόκαχι: Αρμονική ΕνότηταΛόκαχι. Η λέξη αυτή αντιπροσωπεύει τη Δεύτερη Μέγιστη Εκδήλωση ή το δεύτερο συστατικό της χαράς κατά τους Χαβανέζους. Λόκαχι είναι η κατάσταση ενός ανθρώπου που βρίσκεται σε ενότητα με τους άλλους γύρω του αλλά και με όλα τα επίπεδα της ύπαρξης, φυσικά και πνευματικά. Σημαίνει το να ζει κάποιος σε αρμονία όχι μόνο με τον εαυτό του αλλά και με τους άλλους είτε αυτοί ανήκουν στο παρόν του είτε στο παρελθόν του. Οι Πολυνήσιοι το εκφράζουν αυτό υπενθυμίζοντας στους νεώτερους πως πρέπει να θυμούνται ότι κάθε φορά που κόβουν ένα λουλούδι ή μετακινούν μια πέτρα έχουν επέμβει στην Ενότητα του σύμπαντος. Συνεπώς πρέπει να έχουν επίγνωση αυτής της επέμβασής τους ακόμα και σε αυτά τα τόσο αδιόρατα επίπεδα. Οι ασκούμενοι στο λόκαχι δεν αγνοούν τις προσωπικές τους χαρές ή λύπες αλλά δεν τις βλέπουν αποκομμένες από την συμπαντική ή πλανητική χαρά ή λύπη. Όπως συνηθίζουν να λένε και οι Έλληνες «στη χαρά και στη νίκη σου μην ξεχνάς ποτέ ποιοι σε βοήθησαν. Ποτέ δεν φτάνεις πουθενά μόνος».
Ολού-ολού : ΑποδοχήΗ λέξη ολού-ολού των Χαβανέζων σημαίνει γαλήνη ,αποδοχή και ευκαμψία. Πρόκειται για την ακριβώς αντίθετη έννοια της επιθετικότητας και της εχθρότητας. Τα αρνητικά και επιθετικά συναισθήματα είναι γνωστό ότι εκτός από προβλήματα στις σχέσεις και στις κοινωνίες μας δημιουργούν και προβλήματα στην υγεία μας. Τέτοιου τύπου συναισθήματα είναι γνωστό ότι προκαλούν αύξηση της πίεσης, ταχυκαρδίες, πονοκεφάλους ή πόνους σε διάφορα μέρη του σώματος καθώς και πτώση των ασπίδων του αμυντικού μας συστήματος. Μάλιστα, αρκετοί καρδιολόγοι αναφέρουν πως οι ευέξαπτοι άνθρωποι που βρίσκονται σχεδόν συνεχώς σε κατάσταση εκνευρισμού έχουν την τάση να αναπτύξουν υπέρταση.
Επιπλέον, αρκετές μελέτες ψυχολόγων απέδειξαν πως ο θυμός και ο εκνευρισμός έχουν στοιχεία εθισμού. Όσο θυμώνουμε ,τόσο τείνουμε να θυμώνουμε περισσότερο . Οι Πολυνήσιοι γνωρίζουν τις εθιστικές παρενέργειες του θυμού αλλά και τις αρνητικές επιπτώσεις του και γι αυτό συχνά λένε ο ένας στον άλλο «ολού-ολού». Η λέξη ολού σημαίνει επίσης «ψυχρό» και συνεπώς η προτροπή είναι για ψυχραιμία . Το κλειδί, λένε, είναι η συγχώρεση και η αποδοχή. Αυτά είναι βασικά μυστικά για έναν υγιή και χαρούμενο τρόπο ζωής.
Χα-αχά : ΤαπεινοφροσύνηΗ λέξη αυτή που μοιάζει με γέλιο εμπεριέχει από μια άποψη την προτροπή να μην παίρνουμε και τόσο στα σοβαρά τον εαυτό μας. Περιγράφει τον ταπεινόφρονα, εκείνον που έχει επίγνωση ότι ο εαυτός του είναι πολύ σημαντικός αλλά εξίσου σημαντικοί είναι και οι άλλοι και πως όλοι έχουμε μέσα μας στοιχεία μεγαλείου αλλά και αδυναμίας. Η έπαρση είναι για τους Πολυνήσιους προσβολή και ύβρις προς τους προγόνους αλλά και προς τους θεούς. Θεωρούν ότι ο αλαζονικός άνθρωπος με τον τρόπο του επιχειρεί να εξυψώσει τον εαυτό του πάνω από τους άλλους θεωρώντας ότι έχει περισσότερα δικαιώματα στη φυσική ιερή ανάσα που δίνει ζωή στα πάντα.
Η αλαζονεία δεν φέρνει ευτυχία αλλά μοναξιά, τονίζουν. Πράγματι όποιος ζητά να ξεχωρίσει, αυτόματα θέτει τον εαυτό του σε μια απόσταση από τους άλλους κι αυτή η «επιχρυσωμένη απομόνωση» δεν φέρνει ούτε ζεστασιά ούτε χαρά.
Ακαχάϊ : Στοργική ΚαλοσύνηΜια από τις σημαντικότερες αξίες που έχουν οι άνθρωποι που κατοικούν στην Πολυνησία είναι η ανιδιοτελής προσφορά. Πιστεύουν έντονα στην ιδέα της ανταποδοτικής δικαιοσύνης και συνηθίζουν, μάλιστα, να λένε «ό,τι δίνεις σου δίνεται». Εάν, λοιπόν, προσφέρουμε στοργή και καλοσύνη προς τους άλλους το σύμπαν θα επιστρέψει τις ίδιες ακριβώς ποιότητες. Το ενδιαφέρον είναι πως πρόσφατες έρευνες δυτικών επιστημόνων αποδεικνύουν πως η ανιδιοτελής προσφορά και η στοργική καλοσύνη προς τους άλλους, ακόμα κι αν είναι άγνωστοι, έχουν εξαιρετικά ευεργετικά αποτελέσματα όχι μόνο στον ψυχισμό αλλά και στο σώμα τονώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα και ισοδυναμώντας με σωματική άσκηση που αναζωογονεί τον οργανισμό.
Οι πέντε αρχές του Αλόχα, όταν εφαρμόζονται εξίσου, αφυπνίζουν τη συνειδητότητα ,βελτιώνουν τις σχέσεις ,την ποιότητα της ζωής και την υγεία. Όλα αυτά είναι βασικά συστατικά της ευτυχίας. Ή όπως το θέτει ο 87χρονος Χαβανέζος Ναντίνε Στάρι «εάν αναρωτιέστε αν είστε αρκετά ευτυχείς, τότε σίγουρα δεν είστε όσο ευτυχείς θάπρεπε. Αλλιώς θα το γνωρίζατε.
Όσο για τον εαυτό μου , λεει ο γέροντας , είχα αρκετές καλές και πλήρεις στιγμές. Και είχα και στιγμές που έπρεπε να προσπαθήσω ξανά για την ευτυχία. Στιγμές, η μια μετά την άλλη. Αυτή είναι η ζωή μου, η ζωή σας. Αποτελείται από στιγμές κι όχι χρόνια. Σκεφτείτε το : οι καλύτερες αναμνήσεις σας δεν είναι παρά στιγμές. Δεν είναι συγκεκριμένες μέρες αλλά συγκεκριμένες στιγμές!»
Ο Χορός Χούλα-ΧουπΤα λουλουδένια στεφάνια οι χορτάρινες φούστες , τα λέϊ -δηλαδή τα λουλουδένια κολιέ – αποτελούν όλα τμήματα της παραδοσιακής ενδυμασίας των Πολυνήσιων. Προέρχονται από τη φύση όπως και η φιλοσοφία τους ή ο χορός τους, το γνωστό χούλα –χουπ που με τις ρυθμικές κινήσεις των γοφών δεξιά αριστερά σε μια κυκλική πορεία, αποτυπώνουν τις εναλλαγές φωτός και σκότους, την περιοδικότητα των εποχών αλλά και την ενότητα των πάντων μέσα στο μεγάλο κύκλο της θεότητας ή της θείας αναπνοής που όλα τα πλάσματα μοιραζόμαστε εξίσου.
Οι χοροί των Χαβανέζων και των Πολυνήσιων είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντες όχι μόνο από αισθητική πλευρά αλλά και από εθνογραφική. Στην ουσία πρόκειται για μια ιδιόρρυθμη παντομίμα που με κινήσεις πλαστικές και αρμονικές διηγείται την ιστορία της φυλής, αλλά και τη χαρά της ζωής, τον έρωτα και την ευγνωμοσύνη προς το Δημιουργό του σύμπαντος. Η ανάσα του, όπως αναφέρουν οι παραδόσεις τους, ζωοποίησε τα πάντα. Αυτή η εκδοχή είναι παγκόσμια. Από τα αρχαία ελληνικά κείμενα μέχρι τη Βίβλο αναφέρεται αυτή η θεία αναπνοή που άναψε τη σπίθα της ζωής μέσα μας. Χρέος μας είναι να μοιραστούμε αυτή τη σπίθα με τους άλλους . «Αλόχα!» όπως θάλεγαν και στη γλώσσα τους οι Χαβανέζοι..
Ιουλία ΠιτσούληΠηγή: miraclesynthesis.gr
